Buffer- en infiltratievoorzieningen

Disaghor-Dockx lanceert GUP Vademecum Water

De huidige problematiek van het stedelijk klimaat draait vooral om wateroverlast en hittestress. Door de toenemende verstening kan het water te weinig infiltreren in de bodem met als gevolg dat straten, beken en rivieren overstromen. De temperatuur in een stedelijk gebied is gemiddeld ook hoger dan in het omliggende landelijk gebied. Bijkomend probleem lijkt misschien minder vanzelfsprekend, maar is juist de verdroging in de stad. Ondanks de toename in de extreme piekneerslag neemt de totale neerslaghoeveelheid in de zomermaanden af. De versnelde afvoer van hemelwater en het dempen of overkappen van open waterlopen werken dit probleem in de hand.

Een aangepaste aanpak dringt zich op. We kunnen ons beter voldoende voorbereiden op en weerbaar maken tegen de klimaatverandering. Resoluut kiezen voor integratie van meer groen- en watervoorzieningen binnen de ruimtelijke ordening zou blijk geven van een intelligente, lange termijnvisie die crisisvast is. Een benadering die we eerder Good Urban Practice, of kortweg GUP genoemd hebben; ondertussen een gekend begrip.

In navolging van het Technisch Vademecum BOMEN, gepubliceerd in 2016, besteden we in het nieuwe vademecum ruim aandacht aan het thema WATER. Bij omgang met hemelwater dient maximaal het principe “vasthouden, bergen en afvoeren” worden gerespecteerd. Duurzame afvoersystemen, kortweg SUDS (Sustainble Drainage Systems) of bronmaatregelen genoemd, geven aan hoe invulling kan worden gegeven aan dit principe. Ze omvatten alle lokale opwaartse maatregelen met betrekking tot hemelwaterafvoer die de hydraulische piekbelasting van de afwatering verminderen. Hierdoor benadert de afwateringssituatie zo goed mogelijk deze van de natuurlijke situatie. SUDS maken van hemelwatermanagement een fantastische kans. Bestaande straten en pleinen uitgerust met SUDS hebben een breed scala aan voordelen:

• Beperking van overstromingsrisico’s, hitte-eilandeffect en verdroging;
• Aanpassing aan een veranderd klimaat;
• Verbetering van de waterkwaliteit in onze waterlopen;
• Verhoging van de biodiversiteit;
• Verbetering van publieke ruimte in het algemeen.

In hoofdzaak maken we een onderscheid tussen infiltratie- en buffervoorzieningen. Groendaken, boomgroeiplaatsen en sportvelden worden apart besproken, gezien het grote belang voor duurzaam watermanagement.  Bij het ontwerp van buffer- en infiltratievoorzieningen in combinatie met groen botst men vaak op tegenstrijdige belangen. De groenontwerper hecht vooral belang aan het water dat effectief vastgehouden wordt in de voorziening en opnieuw ter beschikking van de beplanting komt. Deze reserve is immers essentieel om langdurig droge periodes te kunnen overbruggen. Ook voor waterbeheerders is deze parameter relevant. Hoe groter immers de waterberging en herbruik door beplanting, hoe kleiner de gemiddelde jaarlijkse neerslagafvoer. Het vrij luchtvolume om piekbuien op te vangen, is voor de waterbeheerder evenwel nog veel belangrijker. Het neerslagwater wordt hieruit vertraagd afgevoerd en na een zekere tijdsspanne is het volume weer beschikbaar. Kortom, verkiest men een voorziening met een hoog drainerend vermogen om piekbuien zo snel mogelijk te verwerken of met een hoge buffercapaciteit voor een optimale plantengroei? In het GUP Vademecum Water wordt deze evenwichtsoefening voor u geconcretiseerd in enkele kant en klare concepten. Er worden eveneens enkele niet groen gerelateerde voorzieningen besproken. In totaal bieden we u meer dan 30 oplossingen aan om hydraulische piekbelasting van hemelwaterafvoer te reduceren. Heel wat innovatieve, nieuwe systemen, die recent ontwikkeld werden voor toepassing op stedelijk niveau, komen aan bod.

Ook waterzuivering wordt kort toegelicht. In de toekomst zullen we het waterprobleem niet kunnen oplossen met één systeem. Het zal een integrale aanpak vragen. Alle aspecten van groen, blauw en grijs worden hierbij optimaal op elkaar  afgestemd, met het oog op de creatie van zoveel mogelijk groenblauwe netwerken in de stedelijke omgeving.